آیا تفکّر نقّادانه به درد کودک من می خورد؟

تفکّر نقّادانه در کودکان

آیا تفکّر نقّادانه به درد بچه‌ها هم می‌خورد؟ قطعا!

هنر تفکّر نقّادانه در کودکی شروع می‌شود. به نظر شما کودکتان چه نوع متفکّری است و چگونه می‌اندیشد؟ آیا او هر چیزی را که در تلویزیون گفته می‌شود باور می‌کند؟ آیا او همیشه می‌تواند بفهمد که چگونه باید به چیزهایی که می‌خواهد برسد؟ آیا او مدام سؤال می‌پرسد؟ آیا او هر پیشنهادی را که دوستانش به او می‌دهند، دنبال می‌کند؟

خبر خوب این است که شما می‌توانید مهارت‌های تفکّر نقّادانه را با استفاده از چند راهبرد کلیدی در کودکانتان پرورش دهید! چه فرزند شما در میانه‌ی سال تحصیلی باشد و چه تعطیلات تابستان را آغاز کرده باشد، در هر صورت می‌توانید با استفاده از روش‌های جذاب و دلچسب، ذهن آن‌ها را تقویت کنید. تفکّر نقّادانه تا قبل از بزرگسالی به طور کامل رشد نمی‌کند و پرورش نمی‌یابد، اما بنیان‌های خوب فکر کردن در کودکی ایجاد می‌شوند.

بنیاد غیرانتفاعی تفکّر نقّادانه سه روشِ معمولِ فکر کردن در کودکان دبستانی را به شکل زیر مشخّص کرده است:

• روش نانسیِ ساده‌لوح: نانسی معتقد است که لازم نیست خودش فکر کند، چراکه پدر و مادرش این کار را به جای او انجام می‌دهند! او اکثر چیزهایی را که در تلویزیون، رادیو و رسانه‌ها گفته می‌شود، باور می‌کند. نانسی اصلا سؤال نمی‌پرسد و هر پیشنهادی دوستانش به او بدهند، دنبال می‌کند.

• روش سَمِ خودخواه: سَمْ خیلی فکر می‌کند، به این دلیل که این فکر کردن‌ها باعث می‌شوند او به چیزهایی که می‌خواهد، برسد. او باور دارد که هر برای رسیدن به اهدافش باید هر کاری را کرد، حتی اگر انجام این کارها باعث آسیب رساندن به دیگران شود. او می‌تواند بفهمد که چگونه کودکانِ دیگر را وادار و مجاب کند کارهایی را انجام دهند که او می‌خواهد. سم می‌تواند بزرگ‌ترها و دیگر کودکان را به طرزی هوشمندانه بازی دهد.

• روش فرنِ منصف: فرَنْ خیلی فکر می‌کند، چراکه این فکر کردن‌ها باعث می‌شوند او بیشتر یاد بگیرد. او می‌داند که همیشه نمی‌تواند هرچه دیگران می‌گویند و یا هرچه در تلویزیون می‌بیند و می‌شنود را باور کند. فرن همان‌طور که به خودش فکر می‌کند، به دیگران نیز فکر می‌کند. او انگیزه دارد که شرایط دیگران را بفهمد و درک کند و تلاش می‌کند تا خود را به جای آن‌ها بگذارد.

تعریف تفکّر نقّادانه

اما تفکّر نقّادانه اصلا چیست؟ تفکّر نقّادانه تعدادی از مهارت‌های مختلف را در بر می‌گیرد که به ما کمک می‌کنند یاد بگیریم که چگونه تصمیم‌گیری کنیم. تفکّر نقّادانه تواناییِ ارزیابی اطلاعات است، به نحوی که مشخص می‌کند آن اطلاعات درستند یا نادرست. نقّادانه فکر کردن درباره‌ی یک موضوع یا مشکل به معنی این است که ذهنی باز داشته باشیم و نقطه‌نظرات مختلف برای رسیدن به راه‌حل را در نظر بگیریم. زمانی که کودکان رشد می‌کنند و به مرحله‌ی پیشابزرگسالی و نوجوانی می‌رسند، مهارت‌های تفکّر نقّادانه به آن‌ها کمک می‌کنند تا بتوانند مستقل از والدینِ خود بیاندیشند، قضاوت کنند و تصمیم بگیرند. برای خوب فکر کردن لازم است کودکان باور داشته باشند که فکر کردن لذت‌بخش است و لازم است بخواهند در این زمینه خوب عمل کنند. پدر و مادرها می‌توانند هم در طول سال‌های تحصیلی و هم در تابستان‌ها و تعطیلات، کاری کنند که فکر کردن برای کودکان دلچسب و لذت‌بخش باشد. همانطور که می‌شود بسکتبال یا فوتبال را تمرین کرد، متفکّرانِ خوبْ نیز تفکّر را تمرین می‌کنند.

در یادداشت‌های بعدی به اهمیت تفکّر نقّادانه و روش‌های تمرین و پرورش آن خواهیم پرداخت.

ترجمه از احمد لطفی- کارشناسی ارشد علوم شناختی

منبع: https://www.rootsofaction.com/critical-thinking-ways-to-improve-your-childs-mind-this-summer/