چرا کلیدمان را گم می‌کنیم؟

حافظۀ کاری چیست و چگونه کار می‌کند؟

حافظۀ کاری قابلیتی است که ما را قادر می‌سازد اطلاعات دریافتی را در ذهنمان دستکاری کنیم. همچنین به ما کمک می‌کند تکالیف پایه را انجام دهیم. بسیاری از کودکانی که مشکلاتی در تفکر و یادگیری دارند به این خاطر است که در این کارکرد حیاتی یعنی حافظۀ کاری، تمرین کافی نداشته اند.

حافظۀ کاری چیست؟

حافظۀ کاری یکی از کارکردهای مدیریتیِ مغز است. حافظۀ کاری قابلیت نگه داشتنِ اطلاعات جدید است، به نحوی که بتوان به آن اطلاعات بازگشت و به شکلی از آن استفاده کرد. حافظۀ کاری ما را قادر می‌کند اطلاعات را نگه داریم، بدون اینکه فراموش کنیم درحال انجام چه کاری هستیم.

کودکان برای اینکه عملکرد خوبی در مدرسه داشته باشند به این توانایی نیازمندند. این داستان را در نظر بگیرید:

معلم ریاضیِ فرزندتان از همۀ دانش‌آموزان می‌خواهد که به طور ذهنی 21 و 13 را جمع کرده، و از مجموع آن‌ها 6 تا کم کنند.

حافظۀ کاری کودک شما را قادر می‌سازد اعدادی را که معلم گفته است در ذهنش تصوّر کند و نگه دارد. همچنین او را قادر می‌کند که پس از محاسبه فراموش نکند که مجموع 21 و 13 چند است و آنگاه بتواند 6 را از مجموع آن‌ها کم کند.

ممکن است کودک شما این اعداد را در کلاس بعد و حتی 10 دقیقۀ بعد به یاد نیاورد، اما هیچ مشکلی نیست. حافظۀ کاری وظیفۀ کوتاه‌مدت خود را انجام داده و به کودکتان کمک کرده تا از پس تکلیف فعلی‌اش برآید.

حافظۀ کاری چگونه کار می‌کند؟

حافظۀ کاری مثل یک برگۀ یادداشت موقتی در مغز ماست و اطلاعات جدید را حفظ می‌کند تا مغز قادر باشد به طور مختصر با آن اطلاعات کار کند و احتمالا آن را با اطلاعات دیگر مرتبط سازد (که توجّه نقش مهمی در این فرآیند دارد).

برای نمونه، مغز می‌تواند رویدادهای مختلف را در یک ترتیب خاص قرار دهد یا انواع مختلفی از اشیا را مقوله‌بندی کند.

حافظۀ صرفا یک مخزن کوتاه‌مدت برای نگه‌داری اطلاعات و برای کاربردهای کوتاه‌مدت نیست، بلکه در پردازش اطلاعات نیز ایفای نقش می‌کند و با سازماندهی اطلاعات جدید کمک می‌کند این اطلاعات را به نحوی کارآمد در مخزن بلندمدتِ حافظه ذخیره کنیم.

اختلال در حافظۀ کاری

حافظۀ کاریِ ضعیف موجب می‌شود کودک شما نتواند از اطلاعاتی که در مدرسه به دست می‌آورد استفاده کند. ممکن است کودکتان در کلاس ریاضی به یاد آورد که معلم گفته است 13 را با 21 جمع کند، اما به یاد نیاورد که باید از مجموع آن‌ها 6 تا کم کند.

حافظۀ کاری ضعیف دنبال کردنِ دستوالعمل‌ها را نیز  با مشکل مواجه می‌کند. ممکن است معلم از فرزند شما بخواهد اول تخته را پاک کند و سپس از دفتر مدرسه گچ بیاورد. فرزند شما ممکن است فقط یکی از این دو تکلیف را انجام دهد، یا فراموش کند کدام یک را باید اول انجام دهد.

همچنین ممکن است فرزند شما حس کند اطلاعاتی که به یاد می‌آورد بی ربط و بی معنا هستند. علت این است که به خاطر ضعف حافظۀ کاری زمانی که اطلاعات را به خاطر می‌سپرده است نتوانسته آن‌ها را خوب دسته‌بندی کند و به اطلاعات دیگر مرتبط سازد. اگر اطلاعات به نحوی نامربوط به خاطر سپرده شوند، بعدا به سختی می‌شود از آن‌ها استفاده کرد.

احمد لطفی- کارشناسی ارشد روانشناسی شناختی